Terug naar hoofdmenu
Vorige Entr'acte
Volgende Entr'acte
Archief Entr'actes
Nu maakte ik het voor de zoveelste keer mee. Het is zo iets bijzonders en het is
verbonden met zulk een ingetogen en droevige sfeer, dat het bijna ondoenlijk
wordt erover na te denken, laat staan erover te praten. Toon Weijnen werd bij zijn
uitvaart als een eenvoudige en vereerde en beminde dode hoog op de schouders
de stille kerk binnengedragen. De kist ging bijna schuil onder de bloemen.
Door deze gebaren van dragende handen en hoofden die het hout raakten dat hem borg,
kreeg de plechtigheid een sfeer van intimiteit en landelijkheid. Geen koude
technische instrumenten, en alles ver verwijderd van die snelle afhandeling van een
obligaat ritueel dat wordt geleverd, snel en geolied op vier fietswielen.
Gelukkig, gelukkig, dit was opgebouwd uit de klassieke gebaren die pasten bij
het afscheid van een bemind man, betreurd door zijn grote familie die hem bijna
honderd zag worden.
Gelukkig ook was de liturgie zo goed als vrij van het platvloerse Nederlands, dat sinds de
ondergang van de oude moederkerk de prachtige formulieren van het latijn en het
gregoriaans ten onder heeft doen gaan. Zij het ook dat het latijn van de celebrant
te wensen overliet.
Maar op het einde liep het toch verkeerd. Blijkbaar is de beschaving, die zich
uiteraard uitdrukt in klassieke gebaren en patronen, toch tever genaderd tot haar
definitieve ondergang. Tijdens de plechtigheid had de kist met het stoffelijk
overschot vóór in de kerk gestaan, het voeteneinde gekeerd naar het altaar.
Zo was het gesprek, dat de liturgie toch is, georiënteerd: de woorden gericht tot
de dode die zwijgend toehoort en de sprekers door zijn houding is toegewend.
En dan komen bij het einde die ingetogen dragers, tillen de kist weer klassiek
op de schouders, maar verzuimen die om te keren.
Zodat de dode niet zoals het hoort met de voeten vooruit wordt uitgedragen,
maar als een object, zonder ritueel of respect.
Het spijt me, maar ik ervaar dat als een beledigende nonchalance.
Dat kunnen ze tegenover Toon Weijnen niet meer goedmaken.
Jan van Bakel, 18 februari 2008
janvanbakel.nl
Reactie? Bericht: jan.van.bakel@gmail.com.
Terug naar boven
